Wynagrodzenie brutto to kwota przed potrąceniami podatkowymi i składkami na ubezpieczenia. Dlatego 5500 zł brutto nie oznacza, że tyle trafi na Twoje konto. W zależności od formy zatrudnienia, kwota netto może się znacznie różnić. Sprawdźmy, ile to netto przy umowie o pracę, zleceniu, dziele i B2B. Przeanalizujemy też, jakie czynniki wpływają na realne wynagrodzenie, co oznaczają poszczególne składki i jak zoptymalizować swoje dochody.
Umowa o pracę – klasyczne zatrudnienie i jego koszty
Umowa o pracę to najczęstsza forma zatrudnienia w Polsce. Oferuje największą ochronę prawną, ale też największe obciążenia składkami i podatkami. Przy wynagrodzeniu brutto 5500 zł, składki są następujące:
- Składka emerytalna: 536,80 zł
- Składka rentowa: 82,50 zł
- Składka chorobowa: 134,75 zł
- Składka zdrowotna: 427,14 zł
- Zaliczka na podatek dochodowy (PIT): ok. 240 zł
Po odliczeniu wszystkich składek pracownik otrzymuje na rękę:
Wynagrodzenie netto: ok. 4079 zł
Warto zauważyć, że pracodawca ponosi wyższy koszt zatrudnienia – tzw. koszt całkowity pracodawcy wynosi około 6626 zł. Różnica ta wynika z dodatkowych składek płaconych przez pracodawcę (na ZUS, Fundusz Pracy, FGŚP itp.).
Umowa zlecenie – elastyczność kosztem stabilizacji
Umowa zlecenie to popularna forma zatrudnienia zwłaszcza wśród studentów, freelancerów i osób wykonujących pracę dorywczą. Choć oferuje większą elastyczność, wiąże się z mniejszą ochroną pracowniczą.
W przypadku zlecenia potrącenia są podobne jak przy umowie o pracę, ale można zrezygnować ze składki chorobowej, a składka zdrowotna bywa liczona inaczej. Nie przysługuje tu też urlop wypoczynkowy ani inne przywileje pracownicze.
Netto: od 3973 zł do 4163 zł, w zależności od zakresu odprowadzanych składek i przysługujących kosztów uzyskania przychodu.
Dla studentów do 26. roku życia zlecenie może być jeszcze korzystniejsze – często oznacza pełne zwolnienie z podatku PIT oraz składek ZUS.
Umowa o dzieło – wysoka kwota netto, ale brak zabezpieczeń
Umowa o dzieło to forma współpracy, w której płatnik nie odprowadza składek ZUS – obowiązuje wyłącznie podatek dochodowy. W efekcie osoba zatrudniona w tej formie otrzymuje najwięcej „na rękę”.
- Zaliczka na PIT (przy 20% kosztach uzyskania przychodu): ok. 748 zł
- Brak składek ZUS
Netto: ok. 4752 zł
To forma najbardziej opłacalna pod względem wynagrodzenia netto, jednak wiąże się z pełną odpowiedzialnością po stronie wykonawcy – brak prawa do świadczeń chorobowych, macierzyńskich czy emerytalnych.
B2B – działalność gospodarcza i niezależność
Współpraca na podstawie B2B (działalności gospodarczej) zyskuje na popularności, szczególnie w branżach IT, marketingu, doradztwa i kreatywnych. W tej formie samodzielnie rozliczamy się z ZUS i podatków, co daje dużą elastyczność, ale też wymaga odpowiedzialności.
Założenia:
- Podatek liniowy: 19%
- Koszty uzyskania przychodu: minimalne lub realne
- Składka zdrowotna: zryczałtowana lub procentowa (w zależności od formy opodatkowania)
Netto: ok. 4645 zł, przy minimalnych składkach zdrowotnych.
Przy pełnych składkach ZUS (emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa) oraz wyższym podatku, kwota netto może spaść nawet do ok. 3820 zł.
Porównanie form zatrudnienia dla 5500 zł brutto
- Umowa o pracę: ok. 4079 zł netto
- Umowa zlecenie: 3973–4163 zł netto
- Umowa o dzieło: ok. 4752 zł netto
- B2B: 3820–4645 zł netto
Jak widać, najwięcej na rękę daje umowa o dzieło i B2B, ale są to formy wymagające większej odpowiedzialności i często bez zabezpieczeń socjalnych.
Co wpływa na różnice w wynagrodzeniu netto?
Na finalną kwotę netto wpływa wiele czynników:
- Zakres składek (ZUS, zdrowotna, chorobowa)
- Forma umowy i obowiązujące przepisy
- Status podatkowy (np. „PIT 0” dla młodych)
- Koszty uzyskania przychodu
- Ulgi i odliczenia (np. dzieci, IKZE, IP Box)
- Rodzaj działalności (w przypadku B2B)
Z pozoru identyczna kwota brutto może więc skutkować bardzo różnymi wartościami netto – nawet o ponad 1000 zł miesięcznie.
Optymalizacja wynagrodzenia – co warto wiedzieć?
- Młodzi pracownicy (do 26. roku życia) mogą skorzystać z „zerowego PIT-u” przy umowie o pracę lub zleceniu, co znacznie zwiększa wynagrodzenie netto.
- W przypadku B2B można zaliczyć część kosztów działalności (np. sprzęt, paliwo, szkolenia) jako koszt uzyskania przychodu i tym samym obniżyć podstawę opodatkowania.
- Użycie ulg (IKZE, ulga na dzieci) także realnie zwiększa kwotę na rękę.
FAQ
Czy kwota netto może być inna niż w kalkulatorze?
Tak – wiele zależy od indywidualnych warunków: miejsca zamieszkania, rodzaju kosztów, ulg podatkowych, przysługujących odliczeń.
Dlaczego umowa o dzieło daje najwyższe netto?
Bo nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS. To umowa cywilnoprawna, gdzie odprowadzany jest wyłącznie podatek dochodowy.
Czy B2B zawsze się opłaca?
Nie. Choć netto bywa wyższe, trzeba samodzielnie opłacać ZUS, księgowość i zapewnić sobie świadczenia. Dla części osób stabilność umowy o pracę będzie cenniejsza niż wyższe wynagrodzenie.
Czy osoba do 26. roku życia zapłaci podatek?
Nie, o ile spełnia warunki programu „PIT 0 dla młodych” – dotyczy umowy o pracę i zlecenia. Wtedy 5500 brutto może oznaczać nawet 4900–5100 zł netto.
Jak często zmieniają się składki i podatki?
Co roku – ZUS aktualizuje wysokość składek, a Ministerstwo Finansów może wprowadzać nowe ulgi lub zmiany w skali podatkowej. Warto śledzić aktualności.
