5000 brutto ile to netto? Praktyczny przewodnik dla pracownika

Zastanawiasz się, ile naprawdę dostaniesz „na rękę”, gdy Twoje wynagrodzenie to 5000 zł brutto? Ten artykuł krok po kroku wyjaśnia, jak obliczyć pensję netto, jakie czynniki na nią wpływają i jak wyglądają różne warianty dla umowy o pracę, zlecenia, dzieła czy B2B. Poznaj wszystkie niuanse przeliczania brutto-netto i uniknij najczęstszych błędów.

Brutto a netto – co oznaczają te pojęcia?

W polskim prawie pracy pojęcia „brutto” i „netto” pojawiają się niemal na każdym etapie rozmów o wynagrodzeniu. Warto dobrze je rozumieć, ponieważ to właśnie od tej różnicy zależy, ile faktycznie wpłynie na Twoje konto. Wynagrodzenie brutto to kwota przed potrąceniem podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Natomiast netto to tak zwana „pensja na rękę”, czyli pieniądze, które pracownik faktycznie otrzymuje.

Często podczas negocjacji wynagrodzenia pada właśnie kwota brutto. Pracodawca operuje tą wartością, a pracownik dopiero po otrzymaniu pierwszej wypłaty widzi realną sumę przelewu – to właśnie kwota netto. Dlatego warto wiedzieć, jak przejść od brutto do netto.

Jak obliczyć 5000 zł brutto na netto – krok po kroku

Przeliczenie kwoty brutto na netto nie jest skomplikowane, choć zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj umowy, wiek pracownika, czy korzystanie z ulg podatkowych. Oto podstawowy schemat dla umowy o pracę w 2025 roku:

1. Wyjściowa kwota brutto: 5000 zł.
2. Odliczenie składek ZUS:
   • Emerytalna: 9,76% (488 zł)
   • Rentowa: 1,5% (75 zł)
   • Chorobowa: 2,45% (122,50 zł)
3. Podstawa opodatkowania: brutto – składki ZUS.
4. Koszty uzyskania przychodu: domyślnie 250 zł lub 300 zł (przy dojazdach).
5. Kwota wolna od podatku: przysługuje każdemu do wysokości 30 000 zł dochodu rocznie.
6. Zaliczka na podatek dochodowy (PIT): wyliczana według aktualnych progów.
7. Składka zdrowotna: 9% podstawy.
8. Wynagrodzenie netto: to, co zostaje po odjęciu powyższych składek i podatków.

Przykładowe wyliczenie (dla osoby powyżej 26 roku życia, standardowe KUP, bez ulg):

• 5000 zł brutto
• Składki ZUS: ok. 685,50 zł
• Podstawa opodatkowania: 4314,50 zł
• KUP: 250 zł
• Dochód do opodatkowania: 4064,50 zł
• Składka zdrowotna: ok. 388 zł
• Zaliczka PIT po uwzględnieniu kwoty wolnej: ok. 0 zł (przy tej kwocie, roczna kwota wolna pokrywa podatek)
• Netto: ok. 3750–3780 zł

Warto korzystać z aktualnych kalkulatorów wynagrodzeń (np. oficjalny kalkulator MF), ponieważ prawo podatkowe i wysokość składek często się zmieniają.

Umowa o pracę, zlecenie, dzieło – różnice w wynagrodzeniu netto

Sposób przeliczenia 5000 zł brutto na netto różni się w zależności od rodzaju umowy. To jeden z kluczowych czynników wpływających na wysokość Twojej wypłaty.

Umowa o pracę

• Najwięcej składek i podatków, ale daje największą ochronę socjalną (chorobowe, emerytalne).
• Pracownik ma prawo do urlopu, chorobowego, urlopu rodzicielskiego.
• Netto: ok. 3750–3780 zł (w 2025 r.)

Umowa zlecenie

• Od 2022 r. obowiązkowe składki ZUS (oprócz chorobowego – dobrowolnie).
• Dla osoby powyżej 26 r.ż. netto to ok. 3600–3650 zł.
• Student do 26 r.ż. (ze statusem studenta): nie płaci ZUS, wyższa wypłata netto – nawet 4200–4300 zł.

Umowa o dzieło

• Z reguły tylko podatek dochodowy, bez ZUS (jeśli nie wykonujesz dla własnego pracodawcy).
• Netto: ok. 4250–4350 zł (przy kosztach uzyskania 20%).

Różnice te mają wpływ na świadczenia socjalne, emeryturę oraz bezpieczeństwo prawne pracownika.

Składki, podatki i koszty pracodawcy – co wpływa na Twoją wypłatę?

Na kwotę netto wpływają m.in.:

• Składki emerytalne, rentowe, chorobowe,
• Składka zdrowotna (obowiązkowa),
• Zaliczka na podatek dochodowy (PIT),
• Koszty uzyskania przychodu (standard 250 zł, podwyższone 300 zł),
• Ulgi podatkowe (np. dla młodych, ulga na dziecko),
• Kwota wolna od podatku (30 000 zł rocznie),
• Status studenta, emeryta, osoby niepełnosprawnej,
• Inne benefity pozapłacowe (karta multisport, prywatna opieka zdrowotna, ubezpieczenia) – te nie zwiększają netto, ale mają wartość dodaną.

Dla pracodawcy całkowity koszt zatrudnienia pracownika jest wyższy niż kwota brutto – sięga nawet 6000 zł przy wynagrodzeniu 5000 zł brutto, ze względu na dodatkowe składki pracodawcy.

Najczęstsze warianty (wiek, ulgi, KUP, status studenta, praca za granicą)

Wiek pracownika

• Osoby do 26 roku życia – ulga podatkowa „zerowy PIT dla młodych”, wyższe netto.
• Osoby powyżej 26 lat – standardowe podatki i składki.

Koszty uzyskania przychodu

• Standardowe: 250 zł (większość przypadków)
• Podwyższone: 300 zł (dojazd z innej miejscowości)

Status studenta

• Umowa zlecenie: brak ZUS, wyższe netto

Praca za granicą

• Wynagrodzenie netto uzależnione od kraju zatrudnienia, umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Ulgi podatkowe

• Dla rodziców dzieci, niepełnosprawnych, samotnych rodziców – obniżają zaliczkę na PIT.

Kalkulacja dla przedsiębiorców (B2B) – ile „na rękę” z faktury 5000 zł brutto?

Coraz więcej osób współpracuje z firmami na zasadzie B2B, wystawiając faktury zamiast być zatrudnionym na etat czy zlecenie. Jak wygląda przeliczenie „na rękę” w tym modelu?

• 5000 zł brutto na fakturze to przychód, od którego przedsiębiorca musi odliczyć:
  • składki ZUS przedsiębiorcy (ok. 1600–1800 zł miesięcznie w 2025 r. dla pełnego ZUS),
  • podatek dochodowy (skala, ryczałt lub liniowy 19%),
  • składkę zdrowotną (wyliczaną indywidualnie).

Przykład (skala podatkowa, pełny ZUS, brak ulg):

• 5000 zł – 1800 zł ZUS = 3200 zł
• Składka zdrowotna: ok. 400–500 zł
• Podatek dochodowy: ok. 0–100 zł (przy kwocie wolnej)
• Netto: ok. 2600–2700 zł

Na B2B pełna kwota „na rękę” zależy od wyboru formy opodatkowania, ulg, składek i kosztów. Często kwota netto bywa niższa niż przy umowie o pracę!

Najczęstsze pytania i błędy – FAQ

Jakie są najczęstsze błędy przy obliczaniu brutto-netto?

• Mylenie kwoty brutto z netto w negocjacjach,
• Niewliczanie wszystkich składek (szczególnie zdrowotnej),
• Nieświadomość kosztów pracodawcy,
• Pomijanie ulg podatkowych i statusu studenta,
• Zakładanie, że kwota netto zawsze wynosi około 70–80% brutto (może się różnić!).

Czy kwota netto zależy od miejsca zamieszkania?

• Tak, w przypadku podwyższonych kosztów uzyskania przychodu (dojazd z innej miejscowości) netto może być wyższe.

Czy do wynagrodzenia netto wliczają się benefity pozapłacowe?

• Nie – one nie zwiększają przelewu „na rękę”, ale mają wartość rynkową.

Co się bardziej opłaca: umowa o pracę, zlecenie czy dzieło?

• Umowa o pracę – najwyższa ochrona, niższe netto. Zlecenie i dzieło – wyższe netto, mniejsza ochrona i brak praw do urlopu czy chorobowego.

Jak często zmieniają się przepisy dotyczące wynagrodzeń?

• Zmiany następują niemal co roku – warto korzystać z aktualnych kalkulatorów i śledzić najnowsze informacje.

Czy można samodzielnie obliczyć netto bez kalkulatora?

• Tak, ale wymaga znajomości aktualnych składek i progów podatkowych. Kalkulatory online przyspieszają ten proces.

Ile wynosi „na rękę” dla studenta na umowie zlecenie?

• Nawet 4200–4300 zł przy 5000 zł brutto (bez ZUS i podatku, do 26 r.ż.).

Jak wpływają ulgi podatkowe na netto?

• Ulgi zmniejszają zaliczkę na PIT, a tym samym zwiększają netto.